O pasado 13
de maio. os representantes populares por Ourense no Congreso, Ana Vázquez e Celso Delgado,
reclamamos ao Goberno central a apertura de máis pasos fronteirizos con
Portugal, á maior brevidade posible, para facilitar o tránsito de
traballadores, afectados polo peche da fronteira hispano-lusa desde o pasado 17
de marzo como consecuencia da pandemia da Covid-19.
Nunha
pregunta dirixida o Goberno, lembramos que desde o inicio da pandemia só
quedaron habilitados de norte a sur de España nove pasos fronteirizos para
permitir o transporte de mercadorías ou o desprazamento xustificado de
traballadores entre ambos os dous países.
Diciamos que en Galicia
son dúas as provincias afectadas. Pontevedra, onde só está aberto o paso de
Tui-Valença, un dos seis existentes neste territorio. No caso de
Ourense -a provincia española con máis quilómetros de fronteira con Portugal
(219)- só está aberto o paso de Feces de Abaixo (Verín) con Vila Verde dá Raia
(Chaves).
Lembrabamos que en case dous
meses despois a situación de peche persiste, malia que a
situación epidemiolóxica da pandemia mellorou notablemente tanto no norte de
Pontugal como en Galicia.
E que isto implicaba que por exemplo os veciños portugueses próximos a localidades da Baixa Limia,
como Lobios, Entrimo, Lobeira, Bande ou Muiños teñan que dar un gran rodeo para
poder entrar por un paso autorizado.
O mesmo sucede
con outros concellos ourensáns da Limia como Baltar que linda co luso de
Montealegre, así como en Padrenda, Calvos de Randín, Oimbra, Vilardevós, A
Mezquita, Riós, A Gudiña e Cualedro, todos eles con pasos fronteirizos –hoxe
pechados- cara a Portugal.
Dito o anterior, celebro que hoxe o presidente da Xunta, Alberto Núñez Feijóo, e
o vicepresidente da Xunta, Alfonso Rueda, mantiveron unha xuntanza por
videoconferencia co presidente da Comisión de Coordinación e Desenvolvemento
Rexional do Norte de Portugal (CCDR-N), Fernando Freire de Sousa, para analizar
as diferentes liñas de cooperación entre Galicia e o Norte de Portugal de cara
a reactivar a economía na Eurorrexión.
A Xunta e o Norte de Portugal apostan por flexibilizar de forma gradual os
controis fronteirizos debido á particular permeabilidade da “Raia”, á
relevancia das eurocidades na recuperación económica e a que a incidencia
sanitaria do coronavirus é similar nestas áreas de fronteira. Por iso,
solicitarán a través dun comunicado conxunto aos Gobernos de España e Portugal
que se habiliten máis pasos fronteirizos a maiores dos dous que existen na
actualidade para “evitar que moitos traballadores que cada día cruzan a
fronteira teñan que realizar desprazamentos moi longos que nalgúns casos
superan os 100 quilómetros”.
O vicepresidente da Xunta sinalou tras o encontro que, dos 27
pasos fronteirizos existentes entre Galicia e o Norte de Portugal, só están
abertos o que comunica as localidades de Tui e Valença e entre Chaves e Verín,
que están a concentrar máis da metade do tráfico entre España e Portugal desde
o inicio do estado de alarma. Aínda que 22 dos pasos corresponden á provincia
de Ourense, a maior parte son de pouco tránsito, e a circulación concéntrase
nos cinco da provincia de Pontevedra.
Así, explicou que da mesma forma que o Goberno galego vén
solicitando a mobilidade entre as catro provincias galegas debido a que teñen a
mesma situación epidemiolóxica, demanda unha maior permeabilidade dos controis
nestas áreas de fronteira para o tránsito dos traballadores transfronteirizos e
de mercadorías.
Na reunión tamén se abordou a necesidade de retomar as relacións económicas e
sociais “a ambos lados da fronteira”. Alfonso Rueda anunciou que se deseñará un
plan de investimentos transfronteirizos post-covid con tódolos axentes
implicados co obxectivo de “identificar as actuacións que precisan máis
celeridade neste novo escenario”. No marco deste plan está prevista a
celebración dunha reunión no mes de xuño para detectar os elementos claves nos
que comezar a traballar.
Desta forma, incidiu na importancia de manter e reforzar esta colaboración entre
Galicia e o Norte de Portugal, afianzada durante anos, para afrontar os futuros
retos e mellorar a calidade de vida dos veciños que residen a ambos lados da
“Raia” e que esa “unión” permita “máis posibilidades de obter financiamento
exterior para proxectos de cooperación transfronteiriza”.
No encontro tamén se abordou a importancia dos proxectos do
programa de cooperación transfronteiriza INTERREG V-A España-Portugal (POCTEP)
2014-2020 e analizouse o traballo da Agrupación Europea de Cooperación Territorial
Galicia-Norte de Portugal (GNP-AECT), que está a atender as consultas dos
cidadáns da Eurorrexión sobre temas sanitarios e laborais e sobre o peche de
fronteiras e controles fronteirizos.
