domingo, 26 de diciembre de 2021

A favor do impulso aos dereitos recoñecidos na Carta Europea sobre Linguas Minoritarias e Rexionais


O Pleno do Senado do pasado 21 frustrou os plans do Goberno ao non aprobar de forma definitiva os novos Orzamentos. O PP, ERC, PNV e Junts votaron a favor da emenda 3.702 de Compromís de modo que quedou incluída no proxecto de lei de OXE para 2022 de maneira totalmente inesperada, xerando controversia política e mediática.

Certamente o Grupo Parlamentario Popular do Senado, na sección 24 de Cultura dos Orzamentos Xerais do Estado, á parte das súas emendas, apoiou outras 35 presentadas por distintos partidos políticos, entre elas a citada emenda número 3.702 referente ao apoio á Carta Europea sobre Linguas Minoritarias e Rexionais. 

Decisión que comparto, posto que apoia ás linguas cooficiais de España e ás linguas minoritarias, poñendo en valor a riqueza cultural que supoñen.

Pedía esa emenda unha dotación de 1.600.000 € para a promoción e difusión das linguas protexidas pola citada Carta, nas Comunidades Autónomas de Galicia, Asturias, Euskadi, Navarra, Aragón, Catalunya, Valencia e  Illes  Balears.

Desde sempre, o Partido Popular ten apoiado todas as mocións presentadas tanto no Senado como no Congreso que fagan referencia ao impulso dos dereitos contidos nesta Carta Europea.

Procede lembrar o Art. 3.3 da Constitución Española: “A riqueza das distintas modalidades lingüísticas de España é un patrimonio cultural que será obxecto de especial respecto e protección”

Carta Europea sobre Linguas Minoritarias e Rexionais

Na Unión Europea fálanse ao redor de 60 linguas “rexionais ou minoritarias”. En total 46 millóns de europeos falan asiduamente ditas linguas, isto é, aproximadamente o dez por cento da poboación de Europa. Con todo, esas linguas viven situacións moi diferentes, naturalmente.

Moitas desas 60 linguas minoritarias foron en certo xeito aprobadas nos seus respectivos países. En Europa o  monolingüismo oficial é unha excepción, non unha norma. España é o país de Europa con maior complexidade e cun número máis elevado de falantes de linguas minoritarias.

En 1992 o Consello de Europa aprobou a Carta Europea das Linguas Rexionais ou Minoritarias ao obxecto de amparar e fomentar as linguas minoritarias. Ata a data un total de 31 países asinaron a Carta, dos cales 23 tamén a ratificaron. España foi un dos primeiros asinantes en 1992 e ratificou a mesma en 2001. No caso de Francia, con todo, aínda que asinou a Carta en 1999, nunca a ratificou.

A Carta está deseñada por unha banda, para protexer e fomentar as linguas rexionais e minoritarias como un aspecto ameazado do patrimonio cultural europeo e, doutra banda, para permitir que os falantes dunha lingua rexional ou minoritaria poidan utilizalo na vida pública e privada. Abarca as linguas rexionais e minoritarias, non territoriais e as linguas oficiais menos difundidas.

A Carta establece os principios básicos e obxectivos en base aos cales os Estados deben elaborar as políticas, a lexislación e a práctica, e considérase como un instrumento que proporciona o marco necesario para a preservación das linguas en cuestión.

Os oito principios e obxectivos fundamentais son:

·     O recoñecemento das linguas rexionais ou minoritarias como unha expresión da riqueza cultural.

·      O respecto ao área xeográfica de cada lingua rexional ou minoritaria.

·       A necesidade de acción resolutiva para promocionar tales linguas.

·    A facilitación e /ou promoción do uso de tales linguas, na linguaxe e a escritura, na vida privada e pública.

·     A provisión de formas apropiadas e medios para o ensino e o estudo das devanditas linguas a todos os niveis apropiados.

· A promoción de intercambios  transnacionales relevantes.

· A prohibición de toda forma de diferenciación, exclusión, restrición ou preferencia inxustificadas, relativas ao uso dunha lingua rexional ou minoritaria, co obxecto de non fomentar ou facer perigar o seu mantemento ou desenvolvemento.

·   A promoción por parte dos estados do entendemento mutuo entre todos os grupos lingüísticos do país.

Ademais, a Carta establece unha serie de medidas concretas para promover o uso das linguas rexionais ou minoritarias na vida pública. Estas medidas abarcan os seguintes campos: educación, xustiza, as autoridades administrativas e servizos públicos, medios de comunicación, actividades e instalacións culturais, as actividades económicas e sociais e os intercambios transfronteirizos.

A Carta prevé un mecanismo de supervisión para avaliar o funcionamento desta e a súa aplicación nos estados para, no seu caso, facer recomendacións para a mellora da súa lexislación, as súas políticas e as súas prácticas. O elemento central do mecanismo de vixilancia é un comité de expertos independentes. Este comité:

·  examina o estado dos informe periódicos.

· en caso necesario, trata unha serie de cuestións sobre aspectos pouco claros que se atopen nos informes.

· organiza unha visita “sobre o terreo”, ao estado, para entrevistarse coas autoridades, as organizacións non gobernamentais ou calquera outro organismo competente co fin de avaliar a aplicación da Carta.

· examina toda a información adicional presentada polas asociacións e outras entidades legalmente establecidas no estado de que se trate e que teñan un interese no campo das linguas.

·  prepara o seu propio informe de avaliación sobre a base da información obtida, e diríxeo ao Comité de Ministros, incluíndo propostas de recomendacións aos estados.

Unha vez cada dous anos, a secretaria xeral do Consello de Europa debe presentar á Asemblea Parlamentaria un informe detallado sobre a aplicación da Carta. Isto asegura que os membros dos parlamentos europeos mantéñanse informados sobre a aplicación, permitíndolles exercer a presión política no caso de que sexa necesario incitar aos gobernos nacionais a tomar as medidas apropiadas.

https://www.coe.int/es/web/compass/european-charter-for-regional-or-minority-languages

En verde escuro: países que a asinaron e ratificado, en verde claro: só asinado, en branco: nin asinado nin ratificado, en gris: países que non forman parte do Consello de Europa.